Na poprzedniej lekcji nauczyłeś się wyznaczać długość fali mechanicznej. Dziś dowiesz się czym jest fala dźwiękowa.
Samodzielnie ułóż zeszytówkę i prześlij ją do dowolnej osoby z klasy ósmej Naszej Szkoły. Rozwiąż otrzymaną zeszytówkę (zapisz polecenia).
Spróbuj wytworzyć dźwięk. Na ile sposobów potrafisz wytworzyć dźwięk? Czy potrafisz wytwarzać dźwięki ciche i głośne? A czy wiesz czym jest bas? Myślę, że dałeś radę. Zapisz w zeszycie jak wytwarzałeś dźwięki.
Dźwiękiem nazywamy falę mechaniczną, która w uchu wywołuje wrażenie słuchowe. Zatem, od dziś, musisz wiedzieć, że dźwięk jest falą. Fala dźwiękowa zatem przenosi drgania, jednak inaczej niż fala na wodzie czy na sznurku. Te fale nazywamy falami poprzecznymi, ponieważ cząstki ośrodka drgają prostopadle do kierunku rozchodzenia się fali. Fala akustyczna jest falą podłużną. W takiej fali cząsteczki drgają równolegle z kierunkiem rozchodzenia się fali. Zobacz na rysunek i przerysuj go do zeszytu.
Skoro dźwięk jest falą, to jak ona dociera ona od odbiorcy do słuchacza? Zapisz co według ciebie jest jej nośnikiem.
Tym nośnikiem jest oczywiście powietrze. Fala akustyczna to rozchodzące się w ośrodku zaburzenie jego gęstości. Masakra? Podczas mówienia twoje struny głosowe drgają, zatem ściskają i rozrzedzają powietrze wokół siebie. Podobnie działa głośnik, w szczególności basowy. Stojąc przy takim głośniku dosłownie CZUĆ rozchodzenie się fali dźwiękowej.
Jak myślisz, w jakim ośrodku nie może rozchodzić się dźwięk? To oczywiście próżnia.
Fala dźwiękowa w powietrzu rozchodzi się średnio (zależy to od temperatury, czyli gęstości ośrodka) z prędkością 340 m/s. Dodatkowo dźwięki słyszalne przez człowieka zawierają się w przedziale od 16Hz do 20 kHz. Zapoznaj się z tabelką i zapisz ją do zeszytu.
| Zakres słyszalnych częstotliwości | 16-20000 Hz |
| Zakres największej czułości ucha | 1000-3000 Hz |
| Zakres częstotliwości ludzkiej rozmowy | 500-3000 Hz |
| Próg słyszalności | 0 dB |
| Próg bólu | 110-140 dB |
| Uszkodzenie słuchu | 140 dB |
| Zakres rejestrowanych zmian ciśnienia | 0,00002-60 Pa |
| Minimalne wychylenie błony bębenkowej | 10-10 m; 1 Å |
| Wychylenie błony bębenkowej przy głośnym dźwięku o niskiej częstości | 0,1 mm |
| Liczba rozróżnialnych czystych tonów | ~3000 |
| Rozdzielczość częstotliwościowa ucha | 1 Hz przy 1000 Hz |
| Rozdzielczość kątowa ucha | 1-4° |
| Rozdzielczość czasowa ucha | 0,05 s |
| Ubytek słuchu z wiekiem (18-50 lat) | 0,5 dB/rok |
| Ubytek słuchu z wiekiem (powyżej 50 lat) | 1 dB/rok |
| Przeciętny ubytek słuchu w wieku 70 lat | 37 dB |
| Wyprzedzenie oko-usta przy czytaniu na głos | 0,5-2 s |
Pojawia się nowa jednostka: dB (czyt. decybel), jest to jednostka natężenia dźwięku, czyli głośności.
Zadanie dla chętnych na +. Czy twoje struny głosowe mogą wytworzyć dźwięk, którego nie usłyszysz? Wyjaśnij dlaczego.
Zadanie dla chętnych na+. Jeżeli dźwięk rozchodzi się z prędkością 340 m/s, to jak daleko jest burza? Od błysku do grzmotu upłynęło pięć sekund. Zapisz obliczenia.
Po dzisiejszej lekcji musisz wiedzieć czym jest dźwięk i znać dwa sposoby jego wyznaczania. Powinieneś umieć podać kilka przykładów dźwięków. Dobrze, jeżeli znasz zakres słyszalności ludzkiego ucha i świetnie, jeżeli znasz zakres częstotliwości wytwarzanych przez człowieka dźwięków. Byłoby dobrze, jakbyś wiedział czym jest dB.
Zadanie domowe obowiązkowe.
Odnajdź w domu najcichsze i najgłośniejsze urządzenie. Opisz dlaczego i co wytwarza w nich dźwięki.
Kultura wysyłania mejli polega również na nie zapychaniu skrzynki odbiorcy. Uczeń ósmej klasy powinien potrafić przerobić zdjęcie by zajmowało mało miejsca, a jednocześnie było czytelne na ekranie. Sporo mejli ląduje w spamie, lub do mnie nie dociera, ponieważ autor nie przestrzega tej zasady.
Na zdjęcie twoich notatek (lub inną formę dokumentacji) oczekuję pod adresem: sp.gryfow.fizyka@op.pl do następnej lekcji zgodnie z twoim planem (lekcje numerujemy od 26 marca 2020). Pamiętaj, że masz przewidziane dwie lekcje fizyki w tygodniu. Temat wiadomości uzupełnij zgodnie z wzorem: fizyka 8d Jan Kowalski, lekcja 6.
Otrzymuję dużo mejli, w pierwszej kolejności sprawdzam te, które są prawidłowo zaadresowane.
